John Ronald Reuel Tolkien, overleden 50 jaar geleden. Hij was professor aan de universiteit en een buitengewone dichter met een passie voor talen en bomen. Tolkien was een schrijver die langzaam tot bloei kwam, waarvan de eerste jaren gekenmerkt werden door opeenvolgende verliezen: het vertrek uit het idyllische Sarehole, en vooral het verlies van een liefhebbende moeder met een overvloedige verbeelding. Er heerst een tastbare melancholie in het leven van Tolkien, een verlangen om koste wat het kost te blijven dromen, ondanks de rook van fabrieken en een Edwardiaanse samenleving die zijn dichters verstikt. In een dergelijk materialistisch universum wordt schrijven een daad van verzet, een vorm van moed die alleen zinvol is binnen een broederlijke gemeenschap van jonge kunstenaars die er hartstochtelijk naar verlangen de wereld te veranderen.

Zijn deelname aan de Eerste Wereldoorlog zou zijn leven ingrijpend veranderen. Toen de oud-soldaat J.R.R. Tolkien de epische roman “The Lord of the Rings” schreef, was hij, net als Frodo, een soldaat die gewond was geraakt aan het front, maar er zijn onzichtbare wonden waarvan men nooit herstelt. Net als zijn personage heeft hij de loopgraven overleefd terwijl veel van zijn vrienden dat niet hebben gedaan (Boromir, Theoden / jeugdvriend Rob Gilson, dichter Geoffrey Bache Smith). Waarom is hij nog in leven terwijl zijn wapenbroeders, die beloofd waren om grote literaire carrières te hebben, zijn gestorven? Hoe kun je na zo’n beproeving de alledaagsheid van het leven weer oppakken? De oorlog was een wrede inwijding die de schrijver, net als elke overlevende van een grote collectieve tragedie, deed nadenken over de zin van het leven.